Opracowanie umowy franczyzy otwiera etap prac formalnych związanych z przygotowaniem prawnej części projektu. Przed jej podpisaniem należy pomyśleć o sformułowaniu tzw. listu intencyjnego, czyli dokumentu potrzebnego w fazie negocjacji z franczyzobiorcą. Jest to spisanie woli zawarcia umowy franczyzowej, jednak nie zobowiązuje do jej zawarcia żadnej ze stron. Powinien natomiast chronić poufność informacji przekazywanych w trakcie negocjacji pomiędzy stronami. Aby nie był to pusty zapis, za ich ujawnienie należy przewidzieć karę umowną dla strony, która takiego naruszenia się dopuściła. List intencyjny może być zawarty na czas określony bądź nieokreślony. Należy jednak zaznaczyć, że umowa franczyzowa zawarta pomiędzy stronami zastępuje postanowienia listu intencyjnego.
Prawo do lokalu
Kolejną kwestią poruszaną przy okazji tworzenia umowy franczyzy będzie prawo własności do lokalu. Obowiązek znalezienia oraz wynajmu pomieszczeń bardzo często spoczywa na franczyzobiorcy. Istnieją jednak przypadki, w których to franczyzodawca występuje również jako wynajmujący. Niezależnie od sytuacji zalecamy, aby umowa najmu lokalu była zawarta na czas odpowiadający okresowi obowiązywania umowy franczyzy. W niektórych przypadkach, na przykład przy zawieraniu umowy najmu z centrum handlowym, negocjacja czasu trwania umowy najmu może być właściwie niemożliwa. W takiej sytuacji należy dostosować długość obowiązywania umowy franczyzy do umowy najmu. Umowa franczyzowa może również opisywać, co stanie się z lokalem franczyzobiorcy po zakończeniu współpracy franczyzowej, tzw. opcję wynajmu lokalu. Oznacza to, że franczyzodawca może domagać się prawa pierwszeństwa we wstąpienie w prawa najemcy, czyli franczyzobiorcy. W takiej sytuacji umowa najmu lokalu powinna być trójstronna, czyli zawarta pomiędzy wynajmującym, najemcą (franczyzobiorcą) oraz franczyzodawcą. Umowa najmu powinna wejść w życie z dniem zawarcia umowy franczyzy lub po jej zawarciu. W takim przypadku umowa franczyzy powinna określać maksymalny czas na zawarcie umowy najmu.
Umowa franczyzowa określa teren działania franczyzobiorcy. Często od niego uzależniony jest zakres wyłączności terytorialnej przyznanej franczyzobiorcy. Wyłączność terytorialna może być określona liczbą mieszkańców zamieszkałych na danym terenie, podzielona na dzielnice miast, województwa itp. Dla doprecyzowania jej zakresu warto załączyć do umowy mapkę z terenem wyłączności.
Jeśli model franczyzowy zakłada dostarczanie franczyzobiorcy produktów przez franczyzodawcę, wyposażenie lokalu na koszt franczyzodawcy lub inne świadczenia noszące ryzyko poniesienia kosztów przez franczyzodawcę, warto pomyśleć o ustanowieniu zabezpieczenia wierzytelności. Aby było ono skuteczne, musi być określone w umowie franczyzy. Najczęściej spotykanym zabezpieczeniem jest ustanowienie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. Może być wystawiony na zwykłej kartce papieru bez udziału notariusza czy banku. Weksel in blanco jest ważny wówczas, gdy widnieje na nim czytelny podpis wystawcy, tj. franczyzobiorcy. Należy również załączyć do niego deklarację wekslową określającą, w jakich przypadkach weksel może zostać użyty. Deklaracja wekslowa powinna zawierać szczegółowe wyliczenie i opisanie naruszeń umowy. Ogólne postanowienia, takie jak: „Weksel może zostać zrealizowany w przypadku gdy franczyzobiorca narusza postanowienia umowy” nie będą wystarczające. Weksel in blanco wraz z porozumieniem wekslowym należy dodać do umowy franczyzy w formie załącznika. Inną formą zabezpieczenia wierzytelności jest oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 kodeksu postępowania cywilnego. Uzyskanie takiego oświadczenia uprawnia franczyzodawcę do skierowania sprawy po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności bezpośrednio do komornika. Pominięty zostaje etap postępowania rozpoznawczego przed sądem powszechnym lub sądem polubownym, a to znacznie przyspiesza windykację należności. Dla swej ważność oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji powinno zostać zawarte w formie aktu notarialnego oraz uwzględniać wytyczne opisane we wskazanym artykule KPC.
Przygotowanie szczegółowych załączników do umowy franczyzy pozwoli w pełni wykorzystać jej potencjał oraz doprecyzuje ustalenia pomiędzy partnerami. Tworząc pakiet dokumentów franczyzowych, nie można jednak zapominać, że franczyza jest koncepcją biznesową, którą należy sprzedać. Przesadne zabezpieczanie się instrumentami prawnymi może odstraszyć franczyzobiorców.
Kinga Matuszewska
